ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATLARI-I     8. ÜNİTE SORU

1.Çuvaşlar, Tatarlar ve Başkurtlar arasındaki değişikliklerin kültürel alanda en önemlisi aşağıdakilerden hangisidir?

a. Zorla Hristiyanlaştırma ve Ruslaştırmaya bağlı olarak kültür eserlerinin büyük ölçüde yok edilmesi

b. Tatarca gramer kitapları yazılması

c.Tatar ve Başkurtların akraba oluşunun kanıtlanması

d. gazeteciliğin yaygınlaşması

e. Modern edebiyatın başlaması.

2. Rusya'da Tatar Türkçesiyle basılan ilk alfabe kitabı "Tatar Tili Elfbasi'nı yazan aşağıdakilerden hangisidir?

a. Said Halfin

b. İshak Halfin

c. İbrahim Halfin

d. İsmail gaspıralı

e. M. Cafer Topçubaşı

3. “Batılı bilim anlayışının Rusya Müslümanları ara­sında yerleşmesinde, Rus muhitinin Müslümanları aşağılayan ve cahil bulan bakış açısının değişmesinde önemli rol oynamıştır. ‘Umumî Türk-Tatar Dili Grameri’ adlı eserinde Osmanlı, Azerî ve Çağatay yazı dillerini Tatar Türkçesiyle karşılaştırmalı bir şekilde incelemiştir.” Parçada sözü edilen Tatar sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

a. M. Cafer Topçubaşı

b. Mirza Kazım Bey

c. İbrahim Halfin

d. Muhammed Gali Mahmudov

e. Hüseyin Feyizfhanov

4. “Hristiyanlaştırılmış bir Tatar ailesinin çocuğudur. Kazan Üniversitesi'nde hat ve Tatarca öğretti. Rusça öğrenmenin onlara sağlayacağı yararları anlatarak Tatarları, Rusça öğrenmeleri için ikna etmeye çalış­tı. "Pratik Tatar Dili Kılavuzu"  adlı ders kitabını yazdı. Marzubanname'yi Türkçeden Tatarcaya çevirip "Kitab-ı Destur-i Şahî ve fi Hikayet-i Padişahı" adıyla yayım­ladı. Rusça-Tatarca Sözlük hazırladı.” Parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

a. M. Cafer Topçubaşı

b. Mirza Kazım Bey

c. İbrahim Halfin

d. Muhammed Gali Mahmudov

e. Hüseyin Feyizfhanov

5.Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın arşivindeki Kırım hanlarının yarlıklarını tasnif ederek hazırladığı "Kırım Yurtına ve Ol Taraflara Dair Yarlık ve Hatlar” adlı eserin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?

a. M. Cafer Topçubaşı

b. Mirza Kazım Bey

c. İbrahim Halfin

d. Muhammed Gali Mahmudov

e. Hüseyin Feyizfhanov

6.XVIII. yüzyıl Tatar edebiyatı hakkında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

a.II. Katerina döneminde Müslüman­lara yönelik "Dinî Hoşgörü Kararnamesi" çıkartılır.

b. Tatarla­ra Rusya içleriyle ticaret yapma imkânı sağlanır.

c. Onların yeniden cami ve medrese açma­larına verilir.

d. "Usul-i Cedid" hareke­tinin ortaya çıkmasına zemin hazırlayan, Kursevî ile kendini gösteren tenkit fikridir.

e. Bu hareket, İsmail gaspıralı ile "Usul-i Cedid"i doğurmuştur.

7. Şihabeddin Mercanî ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

a. Îstanbul'da Şeyhülislam Ahmet Esad Efendi ve Ahmet Cevdet Paşa ile de görüştü.

b. Galaletü'z-Zamân fi Tarih-i Bulgar ve Kazan adlı eseri Radloff tarafından Rusçaya çev­rildi. 

c. Otuza yakın dinî, tarihî eserini Tatarca yazdı.

d. Müstefadü'l-Ahbar fi Ahval-i Kazan ve Bulgar adlı eserini büyük ölçüde Çağatay Türkçesinin etkisinde bir Tatarca ile yazdı.

e. Eski Arap kaynaklarına Îbn Faldan gibi Îdil-Ural bölgesinde bulunmuş seyyahların eserlerine dayanarak Bulgar­larla Türklerin, Tatarların ilişkileri olduğunu ispatladı.

8. Kayyum Nasıri ile ilgili aşağıdaki bigilerden hangisi yanlıştır?

a. Enmüzec adlı eseri Tatarca cümle kuruluşunu ve kelime kök­lerini ele alır.

b. Îdil-Ural Tatarları arasında sözlü edebiyat metinlerini derleyen, folklorcu ve etnograftır.

c. "Kalendar"lar edlı eseri bir çeşit biyografidir.

d. Kazan Üniversitesi "Arkeoloji, Tarih ve Etnografya Cemiyeti"ne üye kabul edilen ilk Müs­lümandır. E. e. e. Tatarca-Rusça, Rusça-Tatarca dilbilgisi kitapları ve sözlükler yazmıştır.

9. Rusya Türkleri arasında görülen ilk modern hikâye örneklerinden olan eser aşağıdakilerden ahngisidir?

a. Meyve-i Zaman

b. Hüsameddin Molla

c. Ulûf yaki Güzel Kız Hatice

d. Avrupa Medeniyetinin Esa­sına Bir Nazar

e. İlm-i Servet

10. “ Her iyiliğin bir mükâfatı, her kötülüğün bir cezası olur ana fikrini savunan eser ve yazarı

 aşağıdakilerden hangisidir?

a.Esma Yaki Emel ve Ceza Esma- Rızaeddin Fahreddin

b. Selime Yaki İffet- Rızaeddin Fahreddin

c. . Selime Yaki İffet Sadri Maksudî

d. Salih Babaynın Öylenüvi- Fatih Kerimi

e. Esma Yaki Emel ve Ceza Esma-Fatih kerimi

11. aşağıdakilerden hangisi Ayaz İshaki’nin çıkardığı gazete ve dergilerden biri değildir?

a.Tan    b.Tan Yuldızı   c. Yeni dünya  d. Tavuş  e. İl     

12.Ayaz İshaki’nin  Tatar tarihinde silinmez izler bırakan ve derin bir travma oluşturan zorla Hristiyanlaştırmayı konu alan Tiyatro eseri aşağıdakilerden hangisidir?

a.İki Gaşık          b. Mögallim    c. Aldım Birdim d.Kıyamet          e. Züleyha

12. “ Îdil-Ural Tatarlarından Miralay Demir Ali, Çar ordusunda Müslüman askerlerin bulunduğu birliğin kumandanıdır. 1904 Rus-Japon Savaşı'nda üstün başarı göstermiş fakat, gereği gibi terfi ettirilmemiş, başarısız ve hatta cezalandırılması gereken Rus subayları ise haksız yere terfi ettirilmişlerdir. Kendisine bir­liğiyle Doğu Anadolu cephesinde Anadolu Türkleriyle Azerbaycan Türklerini birbirinden ayırmak, bölgedeki Türkleri topraklarından sürmek görevi verilmiştir.Demir Ali, Türkiye tarafına geçerken yaralanır, savaş planlarını Türk subayla­rına ulaştırıp şehit olur.” Parçada sözü edilen eser ve sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?

a. Şihabeddün Mercani- Züleyha

b. Ayaz İshaki- Üyge Taba

c. Ayaz İshaki- Züleyha

d. Ayaz İshaki- Öç Hatın Bilen Tormış

e. . Şihabeddün Mercani- Öç Hatın Bilen Tormış

13. Tatar edebiyatında Bilinen ilk tiyatro eseri

Aşağıdakilerden hangisidir?

a.  Abdurrahman İlyasî- Biçare Kız

b. Ayaz İshaki- Öç Hatın Bilen Tormış

c. Abdurrahman İlyasî- Öç Hatın Bilen Tormış

d. Abdurrahman İlyasî- Öç Hatın Bilen Tormış

e. Selime Yaki İffet- Rızaeddin Fahreddin

14. Aşağıdakilerden hangisi 1905'ten sonra başarılı eserleriyle diğer şairlerden ayrılanlar arasında değildir?

a.Muhammed Zakir Remiyev,

b.Mecit Gafurî,

c.Fatih Kerimi

d. Mir Aziz [Gaziz] Ukmasi,

e. Abdulla Tukay  

15. “Tukay, Rusya Müslümanları arasında Îslamcılık ve Türkçülük ideallerinden Tatar milliyetçiliğine geçişte de önemli rol oynadı. Sosyal demokrat görüşleri benimsediği gibi Tatar milliyetçiliğinin de ilk büyük şairi oldu. Günümüzde Tukay'dan en az beş on şiir ezber bilmeyen eğitimli bir Tatar bulmak imkânsızdır. Onun Tugan Til, Par At, Bir Ta­tar Şagıyrinin Süzleri, Tugan Cirime, Kitmiybiz, Şüreli gibi şiirleri millet sevgisinin en gü­zel örnekleridir.” Parçada sözü edilen sanatçı  aşağıdakilerden hangisidir?

a.Muhammed Zakir Remiyev,

b.Mecit Gafurî,

c.Fatih Kerimi

d. Mir Aziz [Gaziz] Ukmasi,

e. Abdulla Tukay  

16. Milletlerin veya toplulukların yükseliş ve düşüş, buhran ve değişim-dönüşüm dönem­lerini, bu süreçlerin ana hatlarını, büyük edebî şahsiyetlerin eserlerini inceleyerek de öğre­nebiliriz. Aşağıdakilerden hangisi bu gibi şahsiyetler arasında değildir?

a.Tataristan'da Tukay

b.Azerbaycan'da Sabir

c.Kazakistan'da Abay'ı

d.Tataristan’da Ayaz İshaki

e. Türkiye'de Mehmet Akif

17. “Sahipleri Şakir ve Zakir Remiyev kardeşler, baş yazarı Fatih Kerimi’dir. Tatarların en ciddî, etkili ve önemli gazetelerindendir.” Parçada tanıtılan 1905-1918 yılları arasında İdil-Ural bölgesinde yayımlanan gazete aşağıdakilerden hangisidir?

a. Vakit                b. Şura               c. Tan

d.  Ülfet               e. Fikir