11-13.YÜZYIL TÜRK DİLİ

1.2.  ve 3. Sorular aşağıdaki parçaya göre cevaplanacaktır.

“On min yarmak Hasan atlığ kişi birle ıda berdi erse, Abü Hanife neerse sözlemedi erse,  yârânları aydı.”

1.Cümlenin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) On bin dir­hem Hasan adlı kişi ile birlikte gönderdi. Ebû Hanîfe  bir söz söylemedi. Arkadaşları, söyledi.

B) On bin armağan Hasan adlı kişi ile birlikte gönderdi. Ebû Hanîfe  bir söz söylemedi. Arkadaşları, söyledi.

C) On bin dir­hem Hasan adı ile gönderdi. Ebû Hanîfe  bir söz söylemedi. Arkadaşları, söyledi.

D) On bin dir­hem Hasan adlı kişi ile birlikte gönderdi. Ebû Hanîfe  bir söz söylemedi. Arkadaşları, ayırdı.

E)  On bin dir­hem Hasan adlı kişi ile ateşe atıverdi. Ebû Hanîfe  bir söz söylemedi. Arkadaşları, söyledi.

2. “ ıda berdi erse” nin doğru çözümlemesi aşağıda-kilerden hangisidir?

A) ıda berdi erse 'atı verdiyse':-se, er-;-di, ber-; +a, ıd- (< ıd+a ber-di er-se)

B) ıda berdi erse 'ateşe verdiyse':+se, er+;-di, ber-;-a, ıd-(< ıd-a ber-di er-se)

C) ıda berdi erse 'gönderi verdiyse':-se, er-;-di, ber-; -a, ıd-(< ıd-a ber-di er-se)

D) ıda berdi erse 'gönderi verdiyse' : +se, er-; -di, ber-; -a, ıd- (< ıda ber-di er-se)

E) ıda berdi erse 'gönderi verdiyse' : -se, er-; -di, ber+; -a, ıd- (< ıda ber-di er-se)

3. Cümlede geçen çekimli fiiller aşağıdakilerden hangisidir?

A) ıda berdi erse, sözlemedi erse

B) ıda berdi erse, aydı

C) Sözlemedi, aydı

D) ıda berdi erse, sözlemedi erse,aydı

E) ıda berdi erse, sözlemedi erse, neerse, aydı

4.5. Ve 6. Soruları  aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

 “ Ümeyye oġlanları halifa erken Hübeyre atlıġ kişini Kevfeke beġ kılıp-turur er­diler.”

4. Yukarıdaki parçanın fiili hangi zamanda çekimlenmiştir?

A)Belirli geçmiş zamanın hikayesi

B) Belirsiz geçmiş zaman

C) Şimdiki zamanın rivayeti

D) Gelecek zamanın hikayesi

E) Belirli geçmiş zamanın rivayeti

5. Parçada ġ<0 nöbetleşmesi olan kelime aşadakilerden hangisidir?

A) oġlanları

B) atlıġ

C) beġ

D) Kevfeke

E) kişini

             FİNAL DENEMESİ/ SULTAN UĞURLU

6. Parçada kullanılan fiil için hangisi söylenebilir?

A) İsim+ yardımcı fiil yapısında birleşik fiildir.

B) Asıl fiil+zarf fiil eki+tasvir fiili yapısında birleşik fiildir.

C) Basit fiildir.

D) Türemiş fiildir.

E) Birleşik çekimli değildir.

7. Aşağıdaki kelimelerden hangisinin çözümlemesi yanlıştır?

A)  burunrak 'evvelce' : -rak, burun (< burun-rak)

B) körklüg 'güzellik' : +lüg, körk (< körk+lüg)

C) eltip 'iletip' : -ip, elt- (elt-ip)

D) olturtdı 'oturttu' : -dı, -t-, oltur- (< oltur-t-dı)

E) çarlayur 'bağırır' : -yur, +la- çar (< çar+la-yur)

8. 9.ve 10. Sorular aşağıdaki parçaya göre cevaplanacaktır.

“könül fermanını can birle tut[t]um

 adın sakınçnı bir yolı unut[t]um”

8. Parçanın doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

 A) “Gönül fermanını can ile tuttum

        Adını  düşünmeyi bir an unuttum”

B) “Gönül fermanını can ile tuttum

        Başka düşünceyi bir an unuttum”

C) “Gönül fermanını can ile tuttum

        Adını  sakınmayı  bir an unuttum”

D) “Gönül fermanını cana birleştirdim

        Başka düşünceyi bir an unuttum”

E) “Gönül isteğini  can ile tuttum

        Adını  düşünmeyi bir an unuttum”

9. Parçada sontakı ve katlama sayısı olarak kullanılan sözcükler sırasıyla hangileridir?

A)   könül fermanını

B)  can birle

C)  adın sakınçnı

D)  bir yolı

E)   birle yolı

10. Parçada küçük ünlü uyumuna aykırı sözcük aşağıdakilerden hangisidir?

A) birle

B) Könül

C) sakınçnı

D)nyolı

E) adın

11. Yukarıdaki parçanın doğru okunuşu aşağıdakilerden hangisidir?

A)  neçe yıl boldı canım ösker erdi .

B) nice yıl boldı canım ösker erdi.

C) néçe yıl boldı cânım ösker érdi

D) néçe yıl boldı canım ösḳer érdi

E) ňéçe yıl boldı cânım ösker érdi

12. “ösker” sözcüğünün Türkiye Türkçesindeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) sıkılır

B) üzülür

C) asker

D) sende(özünde)

E) özler

13. “ösker erdi” fiilinin zamanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) geniş zamanın hikayesi

B) belirli geçmiş zamanın hikayesi

C) gelecek zamanın hikayesi

D) emir kipi

E) belirsiz geçmiş zamanın hikayesi

14.” O padişah çok kurban kesip Allah'tan "bu hanımdan iyi bir oğul" diledi.” İfadesi aşağıdaki beyitlerden hangisinin tercümesidir?

A) çok kurban adayıp ol şah ugandın

     diledi bir ogul yegrek bu candın

B)  üküş kurban kılıp ol şah ugandın

     diledi bir ogul yegrek bu hanımdan

C)  üküş kurban kılıp ol şah Allah’tan

     tiledi bir ogul yegrek bu candın

D)  üküş kurban kılıp ol şah ugandın

     tiledi bir ogul yegrek bu candın 

E)  çok kurban kesip ol şah ugandın

      tiledi bir ogul yegrek bu candın

A.	al-muharram	as-safar	şahru (şahri.) rabi'i'l-avval	şahru rabi'i'l-ahir
F	mah-i muharram	mah-i safar	mah-i rabîu'l-avval	mah-i rab^u'l-ahir
T.	muharram ayı	safar ayı	rabi'u'l-avval ayı
M.	honu hekin sara	kucir sara	kubi sara

15. Yukarıdaki parçada çeşitli dillerde karşılığı verilen kelimelerden hangisi Müslüman takviminde dördüncü aydır?

A) muharram ayı

B) safar ayı

C) rabi’u’l evvel ayı

D) rabi’ü’l ahir ayı

E) as-safar

“mürid yolnı munteg bilü yörise

teger maksudınga bu nefs korısa

ayıtmışda allah hakikat muhib

arar bag u bostan cakan tarısa”

16. Yukarıdaki kıtanın Türkiye Türkçesine doğru aktarılışı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

A)  Mürit, yolu böyle bilip yürürse ve bu nefis de fırsat verirse dileğine ulaşır. Kişi Allah'ın gerçek dost olduğunu söylediğinde onun için dünya ekilecek bağ ve bostandır.

B) Mürit, yolu böyle bilip yürürse ve bu nefis  dileğine ulaşır. Kişi Allah'ın gerçek dost olduğunu söylediğinde onun için dünya ekilecek bağ ve bostandır.

C) Mürit, yolu böyle bilip yürürse ve bu nefis  dileğine ulaşır. Kişi Allah'a gerçek dostunu söylediğinde onun için dünya ekilecek bağ ve bostandır.

D) Mürit, bilmediği yola yürürse ve bu nefis de fırsat verirse dileğine ulaşır. Kişi Allah'ın gerçek dost olduğunu söylediğinde onun için dünya ekilecek bağ ve bostandır.

E) Mürit, yolu böyle bilip yürürse ve bu nefis de fırsat verirse dileğine ulaşır. Kişi Allah için bağ ve bostan eker.

17.Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin çözümlemesi yanlıştır?

A) sormak-ol 'sormaktır' : +ol, -mak, sor-

B) sorsa-sen 'sorsan' : +sen, -sa, sor- (< sor-sa+sen)

C) tarısa 'ekse' : -sa, tarı+ (< tarı+sa)

D) teger 'değer' : -er, teg- (< teg-er)

E) ulaşu 'daima' : < ulaşu

18. “Mu’inü’l Mürid” le ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Kutadgu Bilig ve 'Atabetü'l- Hakayık'la aynı vezinde yazılmıştır.

B)Beyitlerle hâlinde yazılmıştır.

C)Tasavvufî bir eserdir.

D)Bilinen tek yazması Bursa Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesindedir.

E)Yaklaşık 900 beyittir.

19. Genellikle Oğuz-nâme olarak adlandırılan Oğuz Kağan menkıbelerinin farklı ve pek çok rivayetleri vardır. Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?

A) Reşîdü'd-dîn'in Câmiü't-tevârîh adlı Farsça eserinde yer alan rivâyet

B)Harezm Türkçesi Oğuz Kağan Menâkıbı

C)Ebu'l-Gâzi Bahâdır Han'ın Şecere-i Terâkimesi

D)Yazıcızâde Alî'nin Târih-i Âl-i Selçuk adlı eserinin başında Câmiü't-tevârîh'ten çev­rilen bölüm

E) Ali Şir Nevayi’nin,  yazdığı  Oğuz-nâme

20.” Men sinlerge boldum kagan, alalıŋ ya takı kalkan, tamga bize bolsun buyan, kök böri bolsungıl uran; temür çıdalar bol orman, av yerde yörüsün kulan, takı taloy takı mören kün tug bolgıl, gök  kurıkan,” ifadesinin Türkiye Türkçesine doğru çevirisi aşağıdakilerden hangisidir?

2                A) ben sizlere oldum kağan, alalım yay ile kalkan, damga bize olsun uğur, boz kurt olsun nara; demir kargılar bol orman, av yerinde yürüsün kulan, daha deniz, daha nehir güneş alem olsun, gök çadır.

3                B) ben sizlere oldum kağan, alalım yay ile kalkan, damga bizim olsu, gök bize nara; demir kargılar bol orman, av yerinde yürüsün kulan, daha deniz, daha nehir güneş alem olsun, gök çadır.

C) ben sizlere oldum kağan, alalım yay ile kalkan, damga bize olsun uğur, boz kurt olsun nara; güneş alem, gök çadır.

D) ben sizlere oldum kağan, yay ile kalkanı, damga yapalım, boz kurt olsun nara; demir kargılar, av yerinde yürüsün kulan, daha deniz, daha nehir güneş alem olsun, gök çadır.

E) ben sizlere oldum kağan, alalım yay ile kalkan, damga bize olsun uğur, boz kurt  nara; güneş alem olsun, gök çadır.

                       SULTAN  UĞURLU